5. Vật tư – thiết bị sử dụng trong hệ thống lạnh

Hệ thống lạnh muốn chạy bền – ổn định – lạnh nhanh thì 70% nằm ở chất lượng vật tư – thiết bị. Thành Tâm chỉ sử dụng vật liệu chuẩn, độ bền cao, phù hợp cho hệ thống lạnh công nghiệp hoạt động liên tục 24/7.

5.1. Máy nén lạnh (Compressor)

Là thiết bị quan trọng nhất. Máy nén phải đúng công suất theo tải lạnh để tránh:

• Quá tải → nóng máy
• Hao điện
• Lạnh chậm

Thành Tâm sử dụng các thương hiệu: Copeland • Danfoss • Hitachi • Panasonic.

5.2. Dàn nóng (Condenser)

Nhiệm vụ: tản nhiệt – xả nhiệt ra môi trường bên ngoài. Có 2 dạng:

• Giải nhiệt gió: phổ biến nhất
• Giải nhiệt nước: dùng cho hệ thống Chiller, công suất lớn

Dàn nóng đặt ở nơi thoáng gió, tránh ánh nắng trực tiếp. Nếu khu vực đặt dàn nóng không thoáng → cần kết hợp thêm thông gió – hút nhiệt cho phòng máy.

5.3. Dàn lạnh (Evaporator)

Tạo gió lạnh trực tiếp vào không gian. Có nhiều loại:

• Dàn lạnh treo trần
• Dàn lạnh thổi gió xa
• Dàn lạnh ống gió
• Dàn lạnh công nghiệp cho kho lạnh

5.4. Đường ống đồng & bảo ôn

Ống đồng phải đạt chuẩn dày, không lẫn tạp chất để tránh bụi → nghẹt hệ thống. Bảo ôn phải dày, tránh ngưng tụ nước làm chảy xuống trần/thiết bị.

Nếu khu vực có hệ thống nước hoặc ẩm cao → nên kết hợp cấp thoát nước.

5.5. Van tiết lưu – cảm biến – phụ kiện

Bao gồm:

• Van tiết lưu
• Van điện tử
• Rơ-le áp suất
• Cảm biến nhiệt độ
• Cảm biến dòng

Tất cả đóng vai trò kiểm soát an toàn & ổn định của hệ thống lạnh.

5.6. Tủ điện điều khiển

Tủ điện được thiết kế riêng cho từng công trình, bao gồm:

• Aptomat tổng
• Khởi động từ
• Biến tần (nếu có)
• Bảo vệ dòng – áp suất – quá tải

Thi công phối hợp với: Điện dân dụng – công nghiệp.

6. Báo giá thi công hệ thống lạnh

Giá thi công hệ thống lạnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố: công suất, diện tích, nhiệt độ yêu cầu và vật tư. Thành Tâm luôn báo giá minh bạch theo từng hạng mục để chủ đầu tư dễ đối chiếu.

6.1. Các hạng mục báo giá

• Máy nén lạnh (HP/Model)
• Dàn nóng – dàn lạnh
• Ống đồng + bảo ôn
• Gas lạnh (R410A – R32 – R404A – R134a)
• Van – phụ kiện – cảm biến
• Tủ điện điều khiển
• Nhân công thi công
• Vận chuyển – lắp đặt

6.2. Cách tính giá theo tiêu chuẩn

Giá = Công suất lạnh + Vật tư + Nhân công + Độ khó thi công.

Ví dụ thực tế:

• Hệ lạnh cho phòng mát 10–20m² → công suất 1–2 HP
• Hệ lạnh cho kho lạnh 20–50m² → 3–5 HP
• Hệ lạnh cho nhà xưởng/máy móc → hệ lạnh công nghiệp, yêu cầu máy nén rời

6.3. Gas lạnh sử dụng

Gas lạnh quyết định hiệu suất làm lạnh:

• R410A – R32: phòng lạnh – phòng mát
• R404A: kho đông – kho thủy sản
• R134a: máy lạnh dân dụng

Gas lạnh phải đúng chủng loại để tránh tình trạng lạnh chậm – nóng máy – hao điện.

7. Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí thi công hệ thống lạnh

Báo giá cuối cùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố kỹ thuật:

7.1. Diện tích – thể tích của không gian lạnh

• Diện tích càng lớn → cần máy nén mạnh hơn
• Thể tích cao → cần dàn lạnh lớn hoặc nhiều dàn hơn

7.2. Nhiệt độ yêu cầu

• Phòng mát 10–20°C → chi phí thấp
• Kho lạnh 0–5°C → chi phí trung bình
• Kho đông -18°C → chi phí cao

7.3. Thời gian hoạt động liên tục

Nhà máy chế biến hay siêu thị hoạt động 24/7 sẽ yêu cầu thiết bị tốt hơn – công suất cao hơn.

7.4. Loại hàng hóa

• Nông sản → cần độ ẩm nhất định
• Thủy sản → yêu cầu lạnh sâu
• Thực phẩm tươi sống → yêu cầu lưu lượng gió lớn

7.5. Vấn đề điện – tải điện

Nếu điện yếu → cần nâng cấp đường điện (phối hợp điện công nghiệp).

7.6. Vị trí đặt dàn nóng – dàn lạnh

Nếu phải đi ống xa → chi phí tăng theo ống đồng + gas + nhân công.

8. Các lỗi thường gặp khi thi công hệ thống lạnh (và cách xử lý)

Phần lớn sự cố hệ thống lạnh đều xuất phát từ việc lắp đặt sai kỹ thuật hoặc chọn sai công suất. Dưới đây là các lỗi phổ biến mà Thành Tâm đã gặp rất nhiều trong thực tế thi công & sửa chữa.

8.1. Chọn sai công suất máy nén

Đây là lỗi nguy hiểm nhất. Máy nén quá yếu sẽ:

• Lạnh rất chậm
• Máy nén nóng → tụt áp → tự ngắt
• Tiêu hao điện năng cao

Máy nén quá mạnh thì đẩy lạnh quá nhanh → dễ đóng tuyết → hệ thống mất ổn định.

8.2. Đi ống đồng sai độ dày – sai cỡ ống

Ống đồng quá mỏng → dễ xì gas. Ống đồng sai cỡ → tăng áp suất – hư máy nén.

Ống quá dài hoặc quá nhiều co – cút → lạnh chậm, hao điện.

8.3. Thi công bảo ôn không chuẩn → đọng sương

Nếu bảo ôn không đủ dày hoặc bị hở → sẽ:

• Đọng sương trên ống
• Nước chảy xuống trần hoặc sản phẩm
• Thấm nước → mục trần, hỏng panel

Khu vực ẩm cao → nên kết hợp cấp thoát nước hoặc thông gió hỗ trợ.

8.4. Đặt dàn nóng sai vị trí

Một số lỗi phổ biến:

• Đặt dàn nóng nơi bí gió → nóng máy
• Dàn nóng bị chắn gió → giảm hiệu suất
• Đặt sát tường → khó bảo trì

Nếu đặt trong phòng kín → bắt buộc phải lắp thêm thông gió hút nhiệt.

8.5. Không hút chân không trước khi nạp gas

Đây là lỗi “chết người” của thợ tay ngang. Không hút chân không sẽ:

• Làm lạnh chậm
• Máy nén kêu to
• Nảy sinh cặn bẩn → nghẹt hệ thống

8.6. Nối dây điện – tủ điện sai kỹ thuật

Sai linh kiện → máy nén chập chờn hoặc cháy board. Do đó phải phối hợp chuẩn với:

Điện dân dụng – công nghiệp

9. Kinh nghiệm vận hành hệ thống lạnh bền – ổn định – ít lỗi

Sau khi thi công xong, việc sử dụng đúng cách giúp tăng tuổi thọ máy nén 30–40% và tiết kiệm điện đáng kể.

9.1. Khởi động máy đúng quy trình

Không bật/tắt máy liên tục trong 5–10 phút. Nên để hệ thống ổn định trước khi mở cửa kho hoặc đưa hàng vào.

9.2. Không chất hàng sát dàn lạnh

• Dàn lạnh cần không gian để thổi gió
• Chất hàng sát quá → dàn lạnh đóng tuyết
• Lạnh không đều → tổn thất hàng hóa

9.3. Hạn chế mở cửa kho nhiều lần

Kho lạnh hoặc phòng lạnh mở cửa liên tục sẽ mất lạnh nhanh → máy chạy quá tải.

9.4. Kiểm tra nhiệt độ mỗi ngày

Nếu nhiệt độ lâu xuống hoặc tăng bất thường → có thể:

• Thiếu gas
• Dàn lạnh đóng tuyết
• Dàn nóng quá nóng
• Cảm biến hỏng

9.5. Vệ sinh dàn lạnh định kỳ

Dàn lạnh bẩn → giảm 30% hiệu suất lạnh. Dàn nóng bẩn → tăng điện 15–25%.

9.6. Kiểm tra tủ điện mỗi 1–3 tháng

Bao gồm:

• Kiểm tra Aptomat
• Kiểm tra khởi động từ
• Kiểm tra relay nhiệt
• Kiểm tra đường điện nguồn

10. Bảo trì – bảo dưỡng hệ thống lạnh theo chuẩn kỹ thuật

Hệ thống lạnh hoạt động liên tục nên bảo trì đúng lịch là bắt buộc. Không bảo trì → giảm tuổi thọ máy nén, tăng điện, dễ hỏng van – ống – cảm biến.

10.1. Bảo trì định kỳ 1–3 tháng

• Vệ sinh dàn nóng
• Vệ sinh dàn lạnh
• Vệ sinh quạt
• Kiểm tra áp suất gas
• Đo dòng điện máy nén

10.2. Bảo trì 3–6 tháng

• Kiểm tra khởi động từ
• Kiểm tra tủ điện điều khiển
• Siết lại toàn bộ bulong – co nối
• Kiểm tra bảo ôn đường ống

10.3. Bảo trì hàng năm

• Đo hiệu suất tổng thể hệ thống
• Kiểm tra rò gas toàn hệ thống
• Đánh giá motor quạt dàn nóng/dàn lạnh
• Kiểm tra cảm biến nhiệt – cảm biến áp suất

10.4. Các dấu hiệu cho thấy hệ thống lạnh cần bảo trì gấp

• Nhiệt độ lâu xuống
• Máy nén chạy liên tục không nghỉ
• Dàn lạnh đóng tuyết
• Dàn nóng thổi hơi nóng quá mạnh
• Ống đồng đọng sương nhiều